“Cúng giỗ quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng”, nghi lễ này có vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt.
Ông cha có câu “Cúng giỗ quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng”, đây là một nghi lễ quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt.
Thời gian cúng rằm tháng Giêng tốt nhất là vào giờ Ngọ, tức từ 11h đến 13h, vì đây là thời khắc Thần Phật giáng thế. Còn nếu không sắp xếp được thời gian cũng như công việc để cúng vào ngày giờ nêu trên thì có thể cúng trước từ sáng ngày 18/2 Dương lịch (tức 14/1 âm lịch) đến trước 19h ngày 19/2 Dương lịch.
Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng không cần quá cầu kì, nhưng thế hiện được lòng thành, cầu cho gia trạch bình an khỏe mạnh, hướng tới những điều tốt đẹp. Ngoài ra, với gia đình thờ Phật mà không có điều kiện tới chùa làm lễ hoặc muốn tổ chức cúng tại gia thì còn chuẩn bị thêm một mâm cỗ chay.
Mâm cỗ mặn cúng gia tiên ngày Rằm tháng Giêng cần chuẩn bị gì?
Mâm cỗ cũng không thể thiếu bánh chưng. Món bánh truyền thống gắn liền với truyền thuyết về tấm lòng hiếu thảo, quý trọng lao động và như lời chúc cho năm mới vuông vắn, đủ đầy. Xôi gấc cúng tổ tiên đầu năm, cả năm may mắn tốt đẹp vì màu đỏ tượng trưng cho hỉ khí. Gà luộc trong mâm cỗ phải là con gà trống có mào đẹp, thể hiện sự trưởng thành và đại diện cho khởi đầu đầy khí thế.
Theo phong tục, cúng Rằm đầu năm phải có đôi chân giò để gia đình sung túc ấm no, có đôi có cặp. Ở nhiều nơi chân giò được thay thế bằng giò chả.
Ngoài các món mặn, mâm cơm cúng còn có món xào và món canh, thường là canh ngũ sắc hoặc canh măng miến tùy theo sở thích của từng người. Ở phương Nam, bổ sung thêm món thịt kho tàu và canh thường là canh khổ qua.
Mâm cỗ không thể đầy đủ nếu thiếu bát cơm tẻ, hạt cơm trắng trong đầy đặn đại diện cho sự sinh sôi nảy nở và tiếp nối truyền thống coi trọng nông nghiệp, quý trọng lương thực của ông cha.
Các món ăn kết hợp hài hòa đăng đối, đủ vị đủ sắc đủ hương là lời cầu mong gia tiên cùng con cháu quây quần, tiến tới năm mới an lành thịnh vượng, xua đi những điều phiền muộn đã qua.
Mâm cỗ chay cúng Phật ngày Rằm Tháng Giêng
Lễ dâng Phật ít nhiều không quan trọng bằng thành tâm, vì thế mỗi gia đình có điều kiện tới đâu thì chuẩn bị tới đó. Mâm lễ có thể chỉ gồm hoa quả, hương đèn, nước sạch cùng bát bánh trôi nước tượng trưng cho cả năm ngọt ngào trôi chảy. Hoặc thêm mây cỗ chay dễ làm, tốt cho sức khỏe như canh nấm hạt sen, miến xào rau củ, nem chay, giò chả chay, nộm rau củ,…