Cứ nhắc đến hạt bo bo, cơm độn khoai hay đĩa rau muống luộc, thì bao nhiêu kí ức lại ùa về trong tâm trí những người đã từng đi qua một thời khốn khó.
Ngày nay, có những món được đưa vào thực đơn của các nhà hàng ẩm thực quê hương, nhưng từng có một thời cơm độn khoai, hạt bo bo,… lại là thực phẩm cứu đói đưa biết bao người vượt qua được những ngày khó khăn, thiếu thốn đủ bề.
1. Hạt bo bo, mì hạt
Nếu như bo bo bây giờ là loại hạt được nhiều người yêu thích trong một số món chè, thì thời trước, người ta phải ăn bo bo và mì hạt thay cơm. Bo bo không dễ ăn chút nào đâu nhé, cả mì hạt nếu không giã làm bánh thì cũng khá cứng khó nhai. Trong những ngày thiếu thốn, thì đây là thực phẩm chính yếu trong bữa ăn.
2. Bánh đúc chấm tương
Nếu phải ăn bo bo, hạt mì thay cơm, thì chuyện hàng quán là điều quá xa xỉ ở thời ấy. Hơn thế nữa, món ăn vặt cũng không phong phú như bây giờ, mà đồng quà tấm bánh chỉ đơn giản là chiếc bánh đa, bánh đúc dân dã. Loại bánh được làm từ bột gạo tẻ xay nhuyễn khuấy với nước, có thể cho thêm ít lạc hoặc đậu xanh gọi là “sang”. Sau khi lót lá chuối ra mâm, người ta đổ bột lên rồi đem đi hấp hoặc đúc thành từng bánh nhỏ. Chiếc bánh trắng mềm, giòn nhẹ chấm với nước tương cắn từng miếng bùi ngậy ấy, chỉ đơn giản vậy nhưng từng là món quà vặt khiến bao người cứ phải thèm mỗi khi nghĩ đến.
3. Rau muống chấm mắm cà
Rau muống dễ trồng, dễ nấu, dễ ăn nên từng là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm của mỗi nhà thời ấy. Ngày nay, khi rau xanh bị nhiễm nhiều chất độc hại, người ta vẫn thường nhắc về đĩa rau muống luộc sạch sẽ, thơm ngon của thời khốn khó, tuy dân dã mà an toàn sức khỏe.
4. Dưa cải muối, cà muối
Ngày ấy, hầu như nhà nào cũng tự làm một hũ dưa cải muối, cà muối để sẵn trong nhà. Vào mùa thì muối xổi ăn ngay, hết mùa thì muối mặn, nén chặt để ăn dần. Giống như đĩa rau muống luộc, đĩa dưa cải muối cũng là món ăn quen thuộc trong mâm cơm “thiếu này hụt kia” của mọi người. Lâu dần thành thói quen, đến tận ngày nay, dù có bao nhiêu món thì nhiều người vẫn phải có món dưa muối, cà muối mới thấy mâm cơm đủ vị.
5. Tép rang khế chua
Ngày nay, món tép rang khế chua vẫn thỉnh thoảng xuất hiện trong bữa ăn của nhiều gia đình. Ngược về thời gian trước, đây cũng là một món ăn kinh điển được yêu thích bởi tép đồng dễ kiếm, rang chua ngọt cùng khế rồi ăn cùng cơm rất ngon.
6. Dưa cải xào tóp mỡ
Thời thức ăn được đổi bằng tem phiếu, mỗi gia đình chỉ cần mua được miếng thịt mỡ nhỏ là đủ mừng rồi. Bữa cơm nào có thịt thì hôm ấy cả nhà được “cải thiện” dinh dưỡng, nên cũng phải chế biến sao cho ngon cơm. Chỉ một đĩa dưa xào tóp mỡ với vị dưa chua chua nấu cùng tóp mỡ béo, nêm gia vị chua ngọt vừa miệng là cũng đủ sạch cơm.
7. Cơm độn khoai sắn (mì)
Khi nhà đông miệng ăn nhưng gạo thì thiếu hụt trầm trọng, người ta phải độn cơm với khoa sắn (mì). Thời nay, nếu thỉnh thoảng độn cơm kiểu này ăn có vẻ lạ miệng, nhưng ngày trước, đây là món ăn nhiều người ngán ngẩm nhưng đói thì cũng phải nhai. Và đó là tình trạng chung của thời nghèo khó. Giờ điều kiện cuộc sống con người đã tốt hơn rất nhiều, đôi khi nghĩ về ngày ấy không ít người rơi nước mắt.
8. Cơm trộn đường
Thoạt nghe, những người sinh ra ở thời nay có thể sẽ thấy món ăn kì lạ. Nhưng thời đói kém, đường được xem là thiết yếu phẩm xa xỉ và chỉ khi nhà có khách quý mới được dùng. Ngày xưa thiếu thốn, cơm trộn đường là món những đứa trẻ rất háo hức chờ được ăn vì thời ấy làm gì có bánh kẹo như bây giờ.
Nhìn về những năm tháng cũ đầy những khốn khó mà ông bà, bố mẹ từng đi qua, mới thấy trân quý hơn những thứ mà ngày nay chúng ta may mắn có được phải không nào!